فرمانروایي گرجيان

بر

روسيه بزرگ

نكته مهمي كه ذكر آن لازم است اين است كه تاكنون آن طور كه بايد نفوذ گرجستان را نسبت به روسيه در اين نقشه خاوري عيسويت به نظر نياورده‌اند گرجستان در قرون يازدهم و دوازدهم رل مهمي را در ارض مقدس (فلسطين) بازي مي‌كرد تمثال مريم هم كه در مسكو مورد احترام زيادي بود و دولت سويت پس از اعلان كفر خود بواسطه خراب كردن كلسيا آن را از ميان برده محققاً از گرجستان بوده است.

گرجيان در فتح مغول 1299 در مصر فعاليت زيادي بروز دادند و مدت مديدي حاكم بيت‌المقدس بودند و در حفظ آن كوشيدند.

و بايد در خاطر داشت كه در زمان تسلط مغول، روسيه و ايران هر دو از الوسهاي مملكت پهناور مغول محسوب مي‌شدند كه از درياي زرد تا درياي آدرياتيك توسعه يافته بود.

اما بايد دانست كه گرجستان با دست خويش انهدام خود را فراهم نمود در موقع عظمت و اقتدار در قرن 12 به جنگهاي ملوك‌الطوايفي پرداخت و خانواده‌هاي سلطنتي با هم جنگيدند و گرجستان را طمعه‌اي كردند كه همسايگان مسلمان به سهولت توانستند آنرا بلع نمايند.

روابط بسيار قديمي آن با روسيه كه اساساً در هر دو كشور بر مذهب ارتودكس قرار گرفته بود موجب آن شد كه در موقع مخاطرات بزرگ به مسكو مراجعه كرده و آخرين تخت پاره نجات خود را از آن بخواهند گواه صادق اين روابط نتردام ديوري (يعني نتردام گرجي) است كه آن تمثالي است‌ كه حتي در قلب مسكو مورد احترام ملت روس بوده و در مدخل ميدان سرخ در جنب قصر كرملين معبدي براي آن وقف گرديده بود. كدورت خاطر پاره‌اي از گرجيان كه از ارزش تمدن تاريخي قديم خود آگاه هستند به سهولت فهميده مي‌شود و بسيار متأسفند كه استقلال كشورشان از دست رفته است. ساختمان عظمت و ترقي يا انحطاط ملل به دست خود آنها صورت مي‌گيرد و بهر اندازه كه اوضاع سياسي در روسيه تعيير شكل مي‌يافت و افكار آزاديخواهي بروز مي‌كرد گرجستان هم از اين پيش آمدها استفاده مي‌كرد شركت آنها در امور روسيه بقدري زياد بود كه مي‌توان در حزب سوسياليست روس و نهضتي كه به دست آنها انجام گرفت اشخاص بسياري از گرجيها را نام برد.

در بهار 1915 من در تفليس با اين افكار مشغول بودم بدون اينكه از خاطرم عبور كند كه روزيكه دوباره به اين افكار مراجعه كنم روسيه بزرگ را خواهم ديد كه با اراده يكنفر گرجي يعني استالين جوگاشويلي كه هموطنان قفقازيش بكار انداختن نقشه اوليه او را در امپراطوري قديم تزارها تأمين مي‌كرد اداره مي‌شود هرگاه فرمانروایي او را بر روسيه جبران مافات باشد البته گرجستان به منتهای اوج رفعت و عظمت خود رسيده است.

منبع:

كتاب خاطرات و سفرنامه موسيوب نيكتين قنسول سابق روس در ايران (1909-1919)

با مقدمه از استاد ملك الشعرا بهار و دكتر بهرام فره وشي استاد دانشگاه تهران

ترجمه عليمحمد فره وشي (همايون سابق)